مسعود بُربُر Masoud Borbor
مسعود بُربُر، روزنامه قانون- اگر خوب و خلاقانه به کوهی که گوشه پایین تصویر پیش رویتان است نگاه کنید می‌توانید تا خیال فرهاد در زمان به عقب بازگردید. ۳۰ کیلومتر مانده به کرمانشاه زمانی که دو قله کنار هم را دیدید کمی تخیل‌تان را به کار بیندازید و خواهید دید که پیش رویتان زنی (که به خیال فرهاد شیرین بوده باشد) به پشت دراز کشیده و زانوانش را خم کرده است. زلف‌هایش پشت سرش ریخته و دست‌ها ستون بدن شده‌اند. بیشتر دقت کنید. اجزای صورت شیرین را نیز خواهید دید.
کوه بیستون که در کناره‌یک راه باستانی پر رفت و آمد قرار داشته است محل عبور کاروان‌ها و نظامیان از شهرهای بابل و بغداد به سوی کوه‌های زاگرس و اکباتان بوده است. بیستون را می‌توان یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی ایران زمین دانست چرا که از دوران گردآورنده و شکارچی تا هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و حتی از دوران صفوی آثاری را در خود جای داده است.
بیستون بزرگ‌ترین سنگ‌نبشته جهان
محوطه بیستون از آثار ملی ایران است و سنگ‌نبشته بیستون هم از سال ۲۰۰۶ یکی از آثار ثبت شده‌ایران در میراث جهانی یونسکو به شمار می‌رود. سنگ‌نبشته بیستون بزرگ‌ترین سنگ‌نبشته‌جهان، نخستین متن شناخته شده‌ایرانی و از آثار دودمان هخامنشیان است. سنگ‌نبشته بیستون یکی از مهم‌ترین و مشهورترین سندهای تاریخ جهان و مهم‌ترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان است که شرح پیروزی داریوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان می‌دهد.
سنگ‌نبشته‌بیستون در ارتفاع چند ده متری از سطح زمین و بر دامنه‌رو به جنوبی کوه پراو ساخته شده‌است و از آثار به جای مانده از پلکانی در قسمت بالایی کوه بیستون احتمال می‌رود که سنگ تراشان از این راه برای رسیدن به محل استفاده می‌کرده‌اند و پس از پایان کار پلکان را به منظور غیرقابل دسترس کردن اثر تراش داده‌اند. سنگ‌نبشته‌بیستون بر سنگ‌هایی از جنس آهک ایجاد شده که از آثار رنگ لعاب قهوه‌ای مانندی که پس از همراه شدن با ذرات اکسیده شده آهک و همچنین بقایای سربی که در چند سطر نخست اثر دیده شده‌است به نظر می‌آید در پایان کار برای افزایش طول عمر اثر تمام نمای آن را با اندودی ناشناخته پوشانده‌اند.غیر از کتیبه بسیار معروف داریوش بزرگ در بیستون دیگر آثار اصلی این محوطه از این قرار است:
تندیس هرکول، بنای بیستون، سراب بیستون، پل خسرو، غار بیستون، نیایشگاه مادی بیستون، پل بیستون (این پل به نام‌های پل کهنه، پل شاه عباسی، پل صفوی، پل نادرآباد و دینورآب معروف است)، غار تاریک بیستون و رشته کوه پراو، کاروانسرای بیستون، پل میان‌راهان و پل نوژی‌وران.
دیواره‌ای به قدمت قصه‌های تاریخی بیستون
اگر محوطه تاریخی بیستون را تا انتها به جلو بروید با منظره مهیبی رو به رو خواهید شد. صفحه‌ای به طول ۲۰۰ متر و ارتفاع نزدیک به ۵۰ متر تخت و یک دست در کوه تراشیده شده است. این صفحه را فرهادتراش نامیده‌اند. آن‌گونه که در داستان معروف خسرو و شیرین آمده است خسروپرویز به فرهاد دستور می دهد که دور کوه بیستون را برش بزند تا به آب برسد و اگر موفق شد می تواند با شیرین ازدواج کند. پس از سال‌ها و حذف نیمی از کوه آب پدیدار می‌شود و در این بین خسرو به فرهاد خبر می‌دهد که شیرین فوت کرده است. فرهاد از جا در می رود و تبر را به بالا می‌اندازد و در اثر ضربه تبر در جا می‌میرد.یافته‌های تاریخی درباره این اثر بسیار محدود است و درباره آن گمانه‌زنی‌های بسیار بوده است. آنچه می‌دانیم قدمت دیواره است که به دوره ساسانی می‌رسد و احتمالاً قرار بوده روی آن کتیبه بسیار بزرگی نقش شود که به دلیلی نامعلوم نیمه کاره مانده است.
